Ulga rehabilitacyjna - obniżamy podatki w 2022r. (część V)

Ulga rehabilitacyjna polega na odliczaniu od uzyskanego dochodu (bądź przychodu) kwoty wydatkowanej na:

• cele rehabilitacyjne,
• cele związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.

Kto może skorzystać z ulgi

Z ulgi możesz skorzystać, jeśli:

• jesteś osobą niepełnosprawną lub
• masz na utrzymaniu osobę niepełnosprawną oraz
• poniosłeś wydatki na rehabilitację lub poniosłeś wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.

Wydatki ponieść może wyłącznie podatnik będący osobą niepełnosprawną lub podatnik, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Osobami niepełnosprawnymi są wyłącznie osoby, posiadające:

1. orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub
2. decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
3. orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia.

Opiekun, na którego utrzymaniu pozostaje niepełnosprawny

Prawo do ulgi przysługuje również osobom, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe - jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają 12-krotności kwoty renty socjalnej obowiązującej w grudniu 2022 r.

Wydatek w takim przypadku musi ponieść opiekun, a nie osoba niepełnosprawna. W zakresie, w którym to niepełnosprawny poniósł wydatek – to jemu przysługuje prawo do ulgi.

Kiedy przysługuje ulga

Z ulgi możesz skorzystać, jeżeli masz dokument, który stwierdza poniesienie wydatków i:

1. orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
2. decyzję, która przyznaje rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
3. orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów, albo
4. orzeczenie o niepełnosprawności, wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów, które obowiązywały do 31 sierpnia 1997 roku.

Z ulgi możesz też skorzystać, jeśli masz na utrzymaniu osobę niepełnosprawną.

Rodzaje wydatków do odliczenia

Istnieją dwa rodzaje odliczeń:

• limitowane kwotowo - możesz odliczyć kwotę, która uwzględnia „górny” lub „dolny” limit kwotowy, wydatki ograniczone kwotowo co prawda nie mogą przekraczać pewnego limitu, niemniej ich poniesienia nie trzeba udowadniać,
• nielimitowane - możesz odliczyć całą kwotę takiego wydatku.

W ramach wydatków nielimitowanych możesz odliczyć wydatki na:

• adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb, które wynikają z niepełnosprawności;
• przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb, które wynikają z niepełnosprawności;
• zakup, naprawę lub najem wyrobów medycznych, które są wymienione w wykazie wyrobów medycznych określonym w przepisach wydanych na podstawie 38 ust. 4 ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz wyposażenia, które umożliwia ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem (uwaga: w ramach nielimitowanych wydatków nie odliczysz wydatków na pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady i wkłady anatomiczne);
• zakup, naprawę lub najem indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, niewymienionych w wykazie wyrobów medycznych określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 38 ust. 4 ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
• zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb, które wynikają z niepełnosprawności;
• odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
• odpłatność za pobyt w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym;
• odpłatność za pobyt opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, który przebywa z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładzie rehabilitacji leczniczej;
• odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne lub leczniczo-rehabilitacyjne;
• opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
• opłacenie tłumacza języka migowego;
• kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia;
• odpłatny przewóz:
  - osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
  - osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż karetka transportu sanitarnego;
• odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
  - na turnusie rehabilitacyjnym,
  - w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym,
  - na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia,
  - opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, który przebywa z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym lub w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, lub zakładzie rehabilitacji leczniczej.

W ramach wydatków limitowanych - możesz odliczyć wydatki na:

• zakup leków, o których mowa w ustawie Prawo farmaceutyczne, jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować stale lub czasowo te leki. W tym przypadku odliczeniu podlegają wydatki w wysokości różnicy pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu, a kwotą 100 zł. Podstawą jest zalecenie (pisemne) lekarza (np. recepta, karta pacjenta) oraz faktura (lub inny dowód poniesienia wydatku, wskazujący, że podatnik poniósł wydatek). Paragon z apteki nie stanowi dowodu poniesienia wydatku na cele rehabilitacyjne;
• zakup pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów, wkładów anatomicznych - maksymalna kwota odliczenia wynosi 2 280 zł;
• opłacenie przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa - maksymalna kwota odliczenia wynosi 2 280 zł;
• utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, tj. odpowiednio wyszkolonego i specjalnie oznaczonego psa, który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym - maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2 280 zł;
• używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia - maksymalna kwota odliczenia w roku podatkowym wynosi 2 280 zł.

Pamiętaj, że ten katalog wydatków (zarówno nielimitowanych jak i limitowanych) ma charakter zamknięty. Oznacza to, że możesz odliczyć tylko te wydatki, które zostały wprost wymienione w przepisach ustawy PIT.

Jaką kwotę możesz odliczyć

W przypadku wydatków:

• nielimitowanych - odliczasz kwotę wydatku, który poniosłeś;
• ograniczonych „górnym” limitem kwotowym - odliczasz kwotę wydatku, który poniosłeś, ale nie możesz odliczyć więcej niż limit;
• częściowo sfinansowanych (dofinansowanych) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz wydatków zwróconych w jakiejkolwiek formie - odliczasz różnicę pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą, którą otrzymałeś z tych funduszy (środków) lub zwróconą Ci w jakiejkolwiek formie;
• na leki - odliczasz różnicę pomiędzy poniesionymi wydatkami w danym miesiącu, a 100 zł.

Sposób dokonywania odliczeń

Ulgę odliczasz od:

• dochodu, który jest opodatkowany według skali podatkowej albo
• przychodu, który jest opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Jeżeli w roku podatkowym uzyskałeś dochody (przychody) z pozarolniczej działalności gospodarczej, najmu, dzierżawy lub umów o podobnym charakterze, to z ulgi rehabilitacyjnej możesz skorzystać już w trakcie roku podatkowego, czyli przy obliczaniu zaliczki lub ryczałtu. Jednak „ostatecznego” rozliczenia dokonujesz w zeznaniu podatkowym.

Odliczasz od dochodu wydatki:

• których nie zaliczyłeś do kosztów uzyskania przychodów,
• których nie odliczyłeś od przychodu opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub
• które nie zostały ci zwrócone w jakiejkolwiek formie.

Od przychodu odliczasz wydatki:

• których nie odliczyłeś od dochodu,
• których nie zaliczyłeś do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy PIT.

Uwaga: Jeśli nie miałeś wystarczających dochodów (przychodów) i nie odliczyłeś wydatków w zeznaniu podatkowym - nie możesz ich odliczyć w kolejnych latach.

Jak dokumentować prawo do ulgi

Wysokość wydatków ustalasz na podstawie dokumentów, które potwierdzają ich poniesienie. Może to być np. faktura, rachunek, dowód wpłaty na poczcie lub potwierdzenie przelewu bankowego, o ile wynika z nich kto, kiedy, komu, ile oraz za co zapłacił.

Uwaga: Możesz odliczyć również wydatek, który poniosłeś za granicą.

Do przeliczenia poniesionych wydatków w walucie obcej na polskie złote stosujesz średni kurs Narodowego Banku Polskiego z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia wydatku.

Wydatków limitowanych na:

• opłacenie przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
• utrzymanie psa asystującego,
• używanie samochodu osobowego

- nie musisz dokumentować.

Jednak na żądanie organów podatkowych masz obowiązek przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia. W szczególności masz obowiązek:

• wskazać z imienia i nazwiska osoby, którym zapłaciłeś za to, że były przewodnikiem,
• okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.

Źródło: Ulga rehabilitacyjna PIT (podatki.gov.pl)