Zarabianie minimalnej nie będzie już chroniło przed komornikiem?
Wprowadzenie zmiany ma sprawić, że praktycznie niemożliwe byłoby unikanie jakiegokolwiek spłacania zaległości, tak jak ma to miejsce obecnie. Zmiana kwoty wolnej od potrąceń miałaby wejść w życie sześć miesięcy po przyjęciu ustawy, czyli nie wykluczone że jeszcze w 2022 roku.
Obecnie zasady mamy takie, że jeżeli komornik chce zająć wynagrodzenie pracownika i nie są to zajęcia alimentacyjne a dotyczą innych długów , to nie może tego zrobić, jeżeli ktoś zarabia minimalne wynagrodzenie. Ustawodawca uznał bowiem, że skoro wyznacza daną kwotę jako pewne minimum, to jest to kwota, którą zatrudniony musi mieć do dyspozycji, niezależnie od długów.
W październiku 2021r. do Sejmu wniesiono projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy, ustawy -Kodeks karny wykonawczy, ustawy – Prawo bankowe oraz ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (nr druku 1696 ), który jest dostępny na stronie internetowej www.sejm.gov.pl.
W uzasadnienie do projektu można przeczytać że projektowana ustawa zawiera zmiany przepisów umożliwiających prowadzenie egzekucji należności innych niż alimentacyjne na zadowalającym poziomie i stanowi uzupełnienie dotychczas podjętych działań legislacyjnych mających na celu poprawę efektywności tych egzekucji.
Projekt zakłada między innymi obniżenie kwoty wolnej przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne do 85% minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniach.
W projekcie proponuje się zmianę w art. 87(1) Kodeksu Pracy, który po wprowadzeniu projektu w życie miałby następującą, nową treść:
§ 1. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę
w wysokości:
1) 85% minimalnego wynagrodzenia za pracę,
zamiast obecnego brzmienia:
§ 1. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę
w wysokości:
1) minimalnego wynagrodzenia za pracę,
Zmiana kwoty wolnej od potrąceń miałaby zwiększyć szanse wierzycieli na odzyskanie zaległości.
Wprowadzenie zmian, przez które kwota wolna od potrąceń wynosiłaby jedynie 85% wynagrodzenia, sprawiłoby że unikanie jakiejkolwiek spłaty zadłużenia byłoby niemożliwe.
Wynagrodzenie minimalne od 2022 roku ma wynosić około 2200 złotych netto. Zmiany oznaczałyby, że z tej kwoty:
- ok. 1870 złotych, czyli 85% wynagrodzenia otrzymałby pracownik,
- ok. 330 złotych, czyli 15% otrzymałby komornik.
Wprawdzie te odzyskane 15%, które przeznaczone zostało by na spłatę długów, to nie są duże kwoty ale niewątpliwe skutkowało by to tym , że więcej osób musiałoby się zainteresować swoimi długami.
Jak informują projektodawcy:
skuteczność egzekucji sądowej (rozumianej jako stosunek spraw całkowicie wyegzekwowanych do liczby spraw, które wpłynęły) wynosi ok. 20%, zaś procent kwot wyegzekwowanych do kwot zgłoszonych – ok. 12%.
Oznacza to, że faktycznie istnieje spory problem z tym, że długi nie są spłacane. Wprowadzenie tych 15% jest możliwe oczywiście tylko w systemie, w którym te 85% pozwoli na jakkolwiek minimalne zaspokojenie podstawowych potrzeb. W ostatnich latach pensja minimalna faktycznie rosła dość szybko dlatego taki pomysł jest godny przemyślenia.
Oprócz zmian dotyczących umów o pracę projekt chce też zmienić kwestie kwot wolnych od potrąceń na rachunkach bankowych i tych przysługujących skazanym.
Zmienić miałoby się też prawo bankowe i ustawa o SKOK. Po zmianie, środki pieniężne na rachunku byłyby wolne od zajęć komorniczych do wysokości 50%, a nie jak obecnie do wysokości 75%. Kwota wolna od potrąceń na rachunku bankowym, są to środki, które można wypłacić z konta w danym miesiącu, mając zajęcie egzekucyjne.
W ocenie pomysłodawców projektu skutkiem prawnym i społecznym projektowanej ustawy będzie eliminacja instrumentów, które w nieuzasadniony sposób chronią dłużników, powodując że często ich sytuacja finansowa jest lepsza niż sytuacja ich wierzycieli. Będzie miała wpływ na szereg podmiotów, w tym na mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz organy i instytucje państwowe i samorządowe.
Wdrożenie proponowanych rozwiązań nie będzie generować ponadstandardowych wydatków po stronie adresatów norm, w tym przedsiębiorców. Ograniczą się one wyłącznie do drobnego dostosowania istniejących systemów księgowo-płacowych do nowych regulacji oraz systemów informatycznych obsługujących zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego, tak jak ma to miejsce w każdym innym przypadku, w którym zmieniające się przepisy prawa wymuszają takie modyfikacje.
Projektowana ustawa będzie miała pozytywny wpływ na sytuację przedsiębiorców będących wierzycielami, gdyż pozwoli na poprawę efektywności egzekucji należności. Taki sam pozytywny wpływ projektowana ustawa może mieć na sytuację finansową niektórych obywateli – jeśli są oni wierzycielami.
Dalej w uzasadnieniu do projektu ustawy można również przeczytać:
„Zgodnie z aktualnymi przepisami dłużnicy pobierający wynagrodzenie w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę są w całości chronieni przed egzekucją, co stawia ich w sytuacji uprzywilejowanej wobec znacznej części społeczeństwa, która musi z analogicznego wynagrodzenia ponosić bieżące wydatki również na obsługę zaciągniętych zobowiązań. Kwota wolna od potrąceń nie ma odniesienia do rzeczywistej sytuacji życiowej dłużnika, np. nie różnicuje sytuacji osoby, która z minimalnego dochodu musi utrzymać kilkuosobową rodzinę, i osoby, która uzyskując minimalny dochód, pozostaje np. na utrzymaniu rodziców. Budzi to oczywiste zastrzeżenia z perspektywy zasad równości i sprawiedliwości społecznej. Projektowana ustawa, pozwalając dłużnikom na zachowanie nadal środków niezbędnych do życia, zmierza do ograniczenia skali tej niesprawiedliwości.”
W piśmie skierowanym w dniu 3 listopada 2021r. do Marszałek Sejmu RP , projekt ustawy poparła Konfederacja Lewiatan.