Minister Finansów w dniu 15 września 2020 r. wydał interpretacje ogólną Nr DD3.8201.1.2018 w sprawie zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego.
Celem wydanej interpretacji jest wskazanie warunków, których spełnienie umożliwia zastosowanie, w tym przez płatnika podatku dochodowego (np. pracodawcę), 50% kosztów uzyskania przychodów w odniesieniu do przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub rozporządzania przez twórców tymi prawami.
Ma ona wyjaśnić liczne wątpliwości pracodawców dotyczące zasad przechodzenia praw autorskich z pracownika na pracodawcę, ustalania wysokości honorarium i dokumentowania utworu oraz odnosząca się do momentu wypłaty honorarium autorskiego.
Na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami, wynoszą 50% uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.
Zastosowanie 50 proc. kosztów uzyskania przychodów to preferencja podatkowa , której zastosowanie zmniejsza podstawę opodatkowania, a tym samym należny podatek dochodowy.
W przypadku twórców będących jednocześnie pracownikami do części wynagrodzenia należnego za przeniesienie autorskich praw majątkowych bądź udzielenie licencji pracodawca ( płatnik podatku) może zastosować koszty w wysokości 50 proc. kwoty przychodu z tego tytułu . W konsekwencji im większy przychód z tego tytułu , tym większe koszty, a co za tym idzie mniejsza zaliczka na podatek dochodowy i wyższe wynagrodzenia netto otrzymywane przez pracownika.
Interpretacja ogólna przedstawia sposób rozumienia pojęcia „praw autorskich” na gruncie ustawy o PIT oraz sposób kwalifikacji podatnika jako twórcy.
W interpretacji czytamy że dla potraktowania części wynagrodzenia jako honorarium autorskiego i zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów konieczne jest:
Kłopot w tym że ustawa o PIT nie zawiera definicji utworu . Należy tutaj posługiwać się definicją z ustawy Prawo autorskie. Ustawa ta reguluje także ogólne zasady przenoszenia praw autorskich.
Istotne jest że 50% koszty można stosować tylko wtedy, gdy prawa autorskie do utworu przenoszone są z pracownika na pracodawcę. W przypadku większości utworów prawa autorskie przysługują pracownikowi i są one następnie, w ramach umowy o pracę, przenoszone na pracodawcę.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o prawie autorskim, jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Jak pisze Minister Finansów jest to nabycie następcze w drodze tzw. cessio legis. Przed przyjęciem utworu prawa autorskie majątkowe przysługują twórcy. Zatem na skutek przyjęcia utworu pracodawca nabywa w sposób pochodny majątkowe prawa autorskie do utworu . W konsekwencji, z chwilą przyjęcia utworu dochodzi do rozporządzenia majątkowym prawem autorskim.
Wyjątkiem jest program komputerowy, gdzie prawa autorskie do programu komputerowego przysługują bezpośrednio pracodawcy, chyba że umowa stanowi inaczej.
Minister Finansów w interpretacji zwraca uwagę na – odrębną od art. 12 ust. 1 ustawy o prawie autorskim – regulację zawartą w art. 74 ust. 3 tej ustawy. Przepis ten stanowi, że prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej.
Na podstawie tej normy pracodawca programisty nabywa autorskie prawa majątkowe w całości już z chwilą ich powstania. Jest to pierwotne nabycie praw autorskich przez pracodawcę – zatem twórca programu komputerowego nie korzysta z praw autorskich, ani nie rozporządza tymi prawami.
Zdaniem Ministra Finansów programista nie otrzymuje honorarium autorskiego, co wyklucza prawo do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do wynagrodzenia programisty.
Dalej w interpretacji czytamy że na podstawie powołanego przepisu, kwestia przejścia praw autorskich między programistą a jego pracodawcą może być w umowie o pracę odmiennie uregulowana.
Ustawa o prawie autorskim przewiduje możliwość, aby pracodawca i pracownik uzgodnili w umowie o pracę, iż majątkowe prawa autorskie do programu komputerowego stworzonego (współtworzonego) przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracownikowi, a nie pracodawcy (art. 74 ust. 3). Wówczas następuje powrót do zasady wtórnego nabycia przez pracodawcę majątkowych praw autorskich do programu za odpowiednim wynagrodzeniem i uchylona zostaje – stanowiąca wyjątek od tej zasady – ustawowa regulacja pierwotnego nabycia przez pracodawcę całości majątkowych praw autorskich do programu.
Sama zmiana trybu nabycia praw autorskich majątkowych (z nabycia pierwotnego na nabycie wtórne) nie przesądza, że do tego nabycia powinien w całości znaleźć zastosowanie art. 12 ustawy o prawie autorskim.
Art. 74 ust. 3 ustawy o prawie autorskim to również przepis dyspozytywny , co oznacza że strony mogą w umowie uregulować kwestię nabycia praw odmiennie, w wybrany przez siebie sposób. Wprowadzając wtórne nabycie praw autorskich do programu komputerowego, strony mogą w szczególności zmodyfikować wszystkie zasady wynikające z tego przepisu, czy też wyłączyć ten przepis, odsyłając w całości lub części do treści art. 12 ustawy o prawie autorskim (ze zmianami lub bez zmian).
Ustawodawca nie przesądził bowiem w treści przepisu w żaden sposób dopuszczalnego zakresu dokonywania jego modyfikacji. W szczególności nie wskazał, że jedynym dopuszczalnym zakresem modyfikacji jest całkowite wyłączenie zastosowania art. 74 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i wprowadzenie w jego miejsce ustawowych zasad wynikających z art. 12 tej ustawy (który również jest przepisem dyspozytywnym).
Oznacza to, że w przypadku wtórnego nabycia praw autorskich, pracodawca, przyjmując od pracownika (programisty) utwór (program), jest obowiązany zastosować do wypłacanego z tego tytułu wynagrodzenia (honorarium autorskiego) 50% koszty uzyskania przychodów.
Żródło: 20141218 Dz Urz Min Fin 2014 poz 59 (mf.gov.pl)
Interpretacja została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów z dnia 18 września 2020 r. pod poz. 107.